De energietransitie vraagt om samenwerking. Door als buurt of Vereniging van Eigenaren (VvE) samen energie op te wekken, op te slaan en onderling te delen, kun je als collectief bijdragen aan een betaalbare, betrouwbare en duurzame energievoorziening. Sinds december 2024 zijn energiegemeenschappen officieel erkend in de Nederlandse wetgeving. Daarmee is het nu eenvoudiger én aantrekkelijker om lokaal aan de slag te gaan. In dit artikel leggen we uit hoe je in vier heldere stappen een energiegemeenschap opzet: van het vormen van een kerngroep tot het realiseren van concrete energieprojecten in jouw omgeving.
Steeds meer mensen met zonnepanelen of een thuisbatterij ervaren knelpunten: netcongestie, onzekerheid over terugleververgoedingen en het einde van de salderingsregeling. In plaats van afhankelijk blijven van het net, kiezen buurten ervoor om energie onderling te delen. En om het net als bron van energie te vervangen door een duurzame, lokale energiebron zoals een zonneveld of een windmolenpark. Een energiegemeenschap maakt dit juridisch en technisch mogelijk. Lees hier meer over wat een energiegemeenschap is en hoe het werkt.
Hieronder lees je welke vier fasen je doorloopt bij het opzetten van een energiegemeenschap. Deze aanpak helpt je stap voor stap richting realisatie.
De eerste stap is het vormen van een kerngroep met bewoners of organisaties uit je buurt. Denk aan mensen met zonnepanelen, energie-enthousiastelingen of vertegenwoordigers van een lokale school of VvE.
Wat je doet in deze fase:
● Verzamel een groep geïnteresseerden en organiseer een eerste bijeenkomst.
● Bespreek gezamenlijke ambities en mogelijke projectideeën.
● Breng de energiebehoefte in kaart en onderzoek het lokale potentieel.
● Formuleer een gedeelde visie en eerste doelstellingen.
Tip: Gebruik het Energie Canvas om doelen, betrokkenen en inkomstenstromen visueel te structureren.
Lees meer over de voordelen van energie delen
Je energiegemeenschap krijgt nu vorm. In deze fase richt je een formele organisatie op, meestal een coöperatie. Zo voldoe je aan de voorwaarden om energie te mogen delen.
Wat je regelt:
● Kies een passende rechtsvorm en stel statuten op.
● Zorg dat deelname open en vrijwillig is, met zeggenschap voor alle leden.
● Registreer de organisatie bij de KvK en open een bankrekening.
● Stel een intern charter op om rollen, verantwoordelijkheden en werkwijzen vast te leggen.
Lees meer over financieringsopties voor energiegemeenschappen
Een gemeenschap is zo sterk als de mensen die meedoen. Begin op tijd met ledenwerving en communicatie. Zorg dat iedereen in de buurt begrijpt wat de voordelen zijn.
Wat je doet:
● Organiseer informatiebijeenkomsten en vraaggesprekken in de wijk.
● Benoem voordelen zoals kostenbesparing, onafhankelijkheid of duurzaamheid.
● Maak het eenvoudig om lid te worden.
● Gebruik verschillende vormen van participatie: van actief lid tot gebruiker.
Bekijk de voordelen van samen energie opwekken
Je eerste project komt nu tot leven. Dat kan een zonnedak zijn, een buurtbatterij of het slim verdelen van opgewekte energie. De energiegemeenschap gaat aan de slag met realisatie.
Wat je onderneemt:
● Kies geschikte projecten (bijvoorbeeld collectieve zonnepanelen of opslag).
● Verken financiering via subsidies (SCE), leningen of ledengeld.
● Regel vergunningen en overleg met netbeheerder.
● Zet een community-EMS op voor slimme verdeling van energie.
● Zorg dat iedereen een slimme meter heeft en bij dezelfde energieleverancier zit.
Lees hoe een thuisbatterij helpt bij netcongestie
● Te groot willen starten: Begin liever klein en schaal daarna op.
● Onvoldoende draagvlak: Vergeet niet om bewoners tijdig en helder mee te nemen.
● Juridische details negeren: Zorg dat je organisatievorm en statuten voldoen aan de wettelijke eisen.
● Geen afspraken over eigendom en zeggenschap: Leg dit vroegtijdig vast.
Onze tip: wij zien dat energiegemeenschappen het makkelijkst tot stand komen vanuit een bestaande energiecoöperatie. Sluit je aan bij een energiecoöperatie bij jou in de buurt of start zelf een energiecoöperatie.
● Bespreek het idee met je buren of VvE.
● Inventariseer wie al zonnepanelen of een batterij heeft.
● Check of jullie al dezelfde energieleverancier hebben.
● Meld je aan bij Batterijenbuurt voor vrijblijvend advies of begeleiding.
Wil je samen lokaal aan de slag met energie? Neem contact met ons op en ontdek hoe wij jou kunnen helpen bij het starten van een energiegemeenschap.
